Tehnički podaci o CSV „Jaroš” i distributivnoj mreži

1. IZVORIŠTE CSV "JAROŠ"

Za vodosnabdevanje Sombora na lokaciji "Jaroš" počelo je da se formira izvorište još 60-tih godina, tj. od trenutka kada je počelo ozbiljno razmatranje pitanja vodosnabdevanja grada. CSV "Jaroš" je udaljen do 3,00 km od centra grada u pravcu jugoistoka, i danas zauzima oko 50 ha ograđenog zemljišta sa mogučnošću proširenja u pravcu jugoistoka. Izvorište je na koti 86-87.00 m.n.m.

Izvršenim terenskim hidro-geološkim istraživanjima, s aspekta vodosnabdevanja grada izdvajaju se dva osnovna horizonta:

• plića tzv. gornja izdan, pod pritiskom između kote +25 i 78m, i
• dublja tѕv. donja izdan pod pritiskom između kota 61 i 146 m mereno od nivoa terena.

Analizom oscilacije pijezometara i analizom hidroizohipsa utvrđeno je da je generalni pravac strujanja podzemne izdane severoistok-jugozapad, dok prihranjivanje ide uglavnom infiltracijom površine terena od atmosferskih padavina. Bitno učešće u bilansu voda imaju reka Dunav u vreme visokih vodostaja i doticaji sa Telečke visoravni...

Na lokaciji CSV "Jaroš" vrši se kaptiranje sirove vode iz bušenih bunara dubine 60-80 m. Svaki bunar ima svoj elektro-crpni agregat kojim potiskuje vodu u tranzitni cevovod do sistema za prečišćavanje. Primenjena metoda bušenja je reversna, prečnika bušenja 820 mm. Dodanas je na izvorištu izgrađeno 15 bunara.

Kako voda ovih bunara ne zadovoljava Pravilnik o higjenskoj ispravnosti vode za piće, ista se prečišćava, zbog povećane količine gvožđa, mangana i amonijaka.

Tabelarno je prikazan kvalitet sirove vode i vode nakon prečišćavanja:

Postrojenje za prečišćavanje vode je kapaciteta 200 l/s. Tehnološki postupak za preradu vode odredio je kvalitet sirove vode koji se ogleda u povećanom sadržaju gvožđa, mangana i amonijaka. Postupak se sastoji iz:

• aeracije vode u mlazu,
• retenzije vode u bazenu sa šikanama zapremine 850 m³,
• filtriranje na brzim pešćanim filterima (5 jedinica kapaciteta po 40 l/s pojedinačne površine 29,1 m²),
• dezinfekcije vode gasnim hlorom.

Filterska ispuna je kvarcni pesak. Pranje filtera se vrši vodom i vazduhom po utvrđenom redosledu na svakih 48-60 sati. Rad filter stanice je automatski.

Nakon filtriranja vida se dezinfikuje gasnim hlorom. Dezinfekcija se vrši u dve faze:

• I faza, osnovno hlorisanje pri ulasku vode u rezervar,
• II faza, dodatno hlorisanje na izlasku vode iz rezervoara.

Na izvorištu "Jaroš" postoji bazen prečišćene vode ispred filter stanice, zapremine 1.500 m³. On je sistemom spojenih sudova povezan sa dva rezervoara od po 1.500 m³. U samom gradu ne postoje dodatni rezervoarski prostori (vodotoranj i sl.), niti visinske zone.

JKP "Vodokanal" je krenuo u realizaciju rekonstrukcije postojećeg i i zgradnju novog postrojenja pripremom vode na lokaciji Jaroš ukupnog kapaciteta 400 l/s. Projekat finansira Fond za kapitalna ulaganja APV i KfW banka (razvojna banka Nemačke). Trenutno je novo postrojenje u fazi probnog rada dok je za rekonstrukciju postojećeg raspisan tender za rekonstrukciju.

Prosečna mesečna količina vode koja je isporučena u 2014. godini, sa CSV "Jaroš" i gradskih bunara je oko 250.000 m³/mes.

Sa stanivišta zaštite izvorište se nalazi u nepogodnom okruženju, zbog prilaza naselja i relativne blizine nekoliko industrijskih objekata, kao što je fabrika akumulatora. 2003. godine je urađen Elaborat o zonama sanitarne zaštite izvorišta. Izgrađeno je 10 osmatračkih pijezometara za monitoring kvaliteta i nivoa podzemnih voda.

2. GRADSKI BUNARI

U gradu na osam lokacija, postoje bunari izgrađeni u periodu od 1977. do 1985. godine, koji crpe vodu iz arteske izdani sa 120-160 m. Voda je zadovoljavajućeg kvaliteta za piće, a bunari se vremenski uključuju u zavisnosti od potrošnje u gradu. Ovi bunari šalju vodu direktno u mrežu, bez prečišćavanja. Vrši se samo dezinfekcija natrijum-hipohloritom, putem membranskih pumpi. Ukupni kapacitet ovih bunara je oko 80 l/s.

3. VODOVODNA MREŽA

Distribucija vode obavlja se sa izvorišta "Jaroš" centrifugalnim potisnim pumpama ukupnog kapaciteta 570 l/s. Voda se potiskuje u vodovodnu mrežu i šalje do potrošača putem priključnih vodova, na kojima postoje merači utrošene zapremine vode - vodomeri. Sa izvorišta kreću dva magistralna voda, jedan prema gradu ø500 koji se grana na dva dela: LIV ø300 i AC ø400, i drugi prema industriji AC AC ø500 mm.

U toku 2009. godine je izvršena rekonstrukcija magistralnog vodovoda LIV ø300 od Jaroša do Venca Živojina Mišića. Projekat je finansirala KfW banka.

Radni pritisak u mreži se kreće od 2,5-3,5 bara.

Pokrivenost grada vodovodnom mrežom je zadovoljavajuća (skoro 100%), uglavnom prstenastog sistema, uz nekoliko grana prema prigradskim naseljima. U sklopu mreže nalazi se dohlorna stanica Bukovac, punkt za dodatno hlorisanje dela gradske mreže prema potrošačima na delu grada - Bikovac.

Mreža je ukupne dužine oko 210 km, minimalnog prečnika 50 mm, a maksimalnog ø500 mm. Od materijala, najviše je zastupljen AC 50%, LIV 25%, 20% PVC, a u poslednje vreme se ugrađuje polietilen. Mreža je opremljena cvorištima i hidrantima. Starost mreže je 30-40 godina.

Kada se govori o gubicaima vode u sistemu govori se o razlici vode koja se šalje u mrežu sa izvorišta i gradskih bunara i fakturisane količine vode. Gubici se sastoje u sledećem: gubici pri havarijama, potrošnja na ispiranju vodovodne mreže, gubici na neotkrivenim kvarovima, potrošnja sa uličnih hidranata, potrošnja nelegalnih priključaka i nefakturisana potrošnja. U 2014. godini gubici su bili oko 21%.

KVALITET VODE U MREŽI

Kvalitet vode u mreži preti se uzorkovanjem od strane Zavoda za zaštitu zdravlja Sombor, a prema Pravilniku za higjensku ispravnost vode za piće.

Vrši se uzorkovanje i labaratorijsko ispitivanje fizičko-higjenskih i bakterioloških parametara kvaliteta vode na ulazu u postrojenje, nakon prerade, na gradskom bunaru i na više lokacija u distributivnoj mreži. Redovno praćenje kvaliteta vode vrši se u sopstvenoj labaratoriji.